Herburt Jan h. własnego (zm. ok. 1570), kasztelan bełski. Syn Jana z Bruchnala, sędziego przemyskiego. Był w początku swej kariery urzędniczej wojskim przemyskim. Na jego zapewne prośbę król nadał w r. 1538 prawa miejskie wsi dziedzicznej Kukizów w pow. lwowskim. W r. 1545 za staraniem Piotra Kmity otrzymał podkomorstwo lwowskie. W tym charakterze występował kilkakrotnie jako komisarz królewski przy rozgraniczaniu dóbr. W uznaniu zasług otrzymał od króla w r. 1557 ekspektatywę na najwcześniej wakującą kasztelanię w woj. ruskim (wyjąwszy kasztelanię lwowską) i w kilka miesięcy później wszedł do senatu jako kasztelan lubaczowski (25 VI 1558). Na sejmie piotrkowskim 1558/9 r., gdy posłowie składali posiadane «listy» na królewszczyzny, wsławił się patriotycznym gestem rezygnując – bez żalu, jak oświadczył, dla dobra Rzeczypospolitej – z kasztelanii lubaczowskiej. Deklarując się tym czynem jako zwolennik ruchu egzekucyjnego, brał w dalszym ciągu udział w życiu politycznym. Został też wybrany posłem z ziemi przemyskiej, choć senator (gdyż król wówczas nie przyjął żadnych rezygnacji) na sejm «egzekucyjny» w Piotrkowie 1562/3 r. H. nie dzierżawił większych dóbr królewskich, a jedynie (wg lustracji z 1565) wieś Rudniki w star. przemyskim i wójtostwo wsi Prosiek w star. sanockim. W r. 1564 otrzymał kasztelanię bełską. Zmarł prawdopodobnie w r. 1570. H. był katolikiem. Przyjaźnił się ze Stanisławem Orzechowskim, który dedykował mu w r. 1560 antyreformacyjne pisemko polemiczne pt. „Opowiadanie upadku przyszłego polskiego dla kacerstwa sakramentarskiego ku panu Stanisławowi Stadnickiemu ze Żmigroda”. Ożeniony był H. dwukrotnie. Po raz pierwszy w r. 1538 z Anną, najstarszą córką Baltazara Dąbrowskiego, z którą otrzymał wsi w Jasielskiem: Tarnowiec, Brzozów, Potakówkę i część Szebni. Drugi raz zawarł małżeństwo w r. 1557 z Zofią Magierówną, wdową po Andrzeju Wysockim. Miał czterech synów: Jana, Walentego, Abrahama i Wojciecha, oraz dwie córki: Zofię, żonę 1. v. Mikołaja Małachowskiego, kasztelana spicimirskiego, 2. v. Mikołaja Pieniążka z Krużlowej, i Małgorzatę, żonę 1. v. Andrzeja Drohojowskiego, 2. v. Stanisława Oporowskiego, starosty kruszwickiego.
Jan, najstarszy z synów H-a, studiował w Niemczech w towarzystwie mentora Kaspra Cichockiego, znanego polemisty katolickiego. Widzimy go jednak na uniwersytetach protestanckich: w Wittenberdze (1565) i Lipsku (1567). Pod wpływem zapewne tych studiów przyjął protestantyzm i gdy po śmierci ojca objął w posiadanie Tarnowiec, próbował zaprowadzić tam reformację. Doszło wtedy do wypędzenia miejscowego proboszcza i chwilowego zresztą, przemienienia kościoła na zbór protestancki. Wkrótce jednak młody Jan, prowadzący stale procesy i ostre spory majątkowe, utracił Tarnowiec (1578), natomiast w kilka lat później (1583) nabył Moderówkę. O jakieś roszczenia do Tarnowca procesował się jednak jeszcze w r. 1592. Był ożeniony z Zofią Gostyńską. Najmłodszy syn kasztelana bełskiego, Wojciech, studiował od r. 1569 na uniwersytecie jezuickim w Ingolsztadzie. W r. 1578 zgłaszał pretensje majątkowe w związku ze sprzedażą Tarnowca.
Boniecki; Niesiecki; Uruski; Żychliński; – Barycz, Historia UJ; tenże, Marcin Krowicki, „Reform. w Pol.” R. 3: 1924; Garbacik J., Tarnowiec, gmina zbiorowa powiatu jasielskiego, Kr. 1938; Kolankowski L., Posłowie sejmów Zygmunta Augusta, „Reform. w Pol.” R. 5: 1928; Maleczyński K., Urzędnicy grodzcy i ziemscy lwowscy 1352–1783, Lw. 1938; – Akta grodz. i ziem., VIII, X; Dzienniki sejmów walnych koronnych za panowania Zygmunta Augusta 1555 i 1558 w Piotrkowie złożonych, Wyd. T. Lubomirski, Kr. 1869 s. 276; Fontes historiae Ukraino-Russicae, Lw. 1897 II; Materiały do dziejów piśmiennictwa polskiego, Zebr. T. Wierzbowski, W. 1904 II; Matricularum Sum., IV, V cz. 1 nr 98, 369, 390, 951, 1804, 1998, 2109, 2155; Orzechowski S., Opowiadanie upadku przyszłego polskiego, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1901, Bibl. Zapomnianych Poetów i Prozaików Polskich, XVI; tenże, Żywot i śmierć Jana Tarnowskiego, Sanok 1855 s. 92; Polacy na studiach w Ingolsztadzie, Wyd. P. Czaplewski, P. 1914; Źrzódłopisma do dziejów unii, cz. 2 oddz. 1.
Jan Małecki